نقد و بررسی مجموعه نایت ساید؛ مردی خاکستری با پالتوی سپید در شهر سیاه

برای دوستداران فانتزی، نایت‌ساید نام شناخته  شده‌ایست. حال، از زاویه‌ی دید نشریه‌ی اینترنتی شهر به این مجموعه و به خصوص شخصیت جان تیلور، این شرلوک هولمز ماوراالطبیعه، بنگرید.

این مجموعه، از داستانی قوی و جدید بهره می‌برد. کارآگاهی که چشم برزخی دارد و در شهری پنهان شده، درون لندن مشغول است که همیشه ساعت در سه بامداد متوقف گشته. در جای جای نایت‌ساید می‌توان مخلوطی از مذهب‌ها، سیاست‌ها، اقتصاد، جرم، فحشا، خیانت و حتی عشق را مشاهده کرد. نویسنده با زرنگی تمام این مسائل را در رمان خود جای داده است؛ آن هم به گونه‌ای که حاصل این مواد اولیه، مانند یک غذای خوش‌مزه باشد، نه مثل یک آش شلم شوربای من درآوردی و بدمزه که در نهایت سر از سطل آشغال آشپزخانه دربیاورد.

سیمون آر گرین در این مجموعه، نهایت خلاقیت و هنر خود را به کار برده تا توصیفات جدید و متقاوتی از شخصیت‌های اسطوره‌ای مانند مرلین یا آرتور شاه را به خورد خواننده بدهد. این برداشت‌های متفاوت از شخصیت‌های قدیمی را به شخصیت‌های جدیدی که اولین بار در همین کتاب‌ها معرفی شده‌اند، اضافه کنید تا متوجه هنر شخصیت پردازی این نویسنده‌ی بزرگ بشوید. هر چند که ما همان قدر توصیف‌های آقای گرین از شخصیت‌ها را دوست داشتیم، از توضیحات تکراری و انتزاعی ایشان در مورد مکان‌ها و ابعاد رنج بردیم! در واقع شاید بتوان ادعا کرد که در مورد بیشتر دشمنان جان تیلور این جملات تکراری را می‌خواندیم که از ابعادی غیر مادی و فراتر از درک و تصور ما آمده بودند و یا واقعیت موجود را ناپایدار کرده بودند!

برای درک قدرت شخصیت پردازی نویسنده به توصیف شخصیت جان تیلور نگاه کنید: از نظر ظاهری مردی جوان، قد بلند، با موهای تیره، چهارشانه بود یعنی مظهر یک مرد قابل تکیه. و از نظر شخصیتی، مانند سوپرمن یا سایر ابرقهرمان‌های شناخته شده نبود که کاملاً شفاف و عاری از هر گونه خودشیفتگی یا خودخواهی باشد. گاهی شجاع بود و گاهی ترسو، گاهی خودخواه می‌شد و گاهی فداکار، گاهی ضعیف بود و گاهی قوی، گاهی عقل کل می‌شد و گاهی ترجیح می‌داد از شخص دیگری پیروی کند، گاهی می‌ترسید و گاهی می‌ترساند. و همین کشمکش‌های درونی او بود که باعث می‌شد برای ما باورپذیرتر از بقیه باشد. او نه مانند جک نیکلسون در درخشش، ادعای کامل بودن و مرد خوب بودن داشت و نه مانند کاترین لنگفورد در سیزده دلیل که چرا، ضعیف و تحت تاثیر بقیه بود. و به خاطر همین هم عاقبتش مانند این دو نفر به مرگ گره نخورد.

پیچیدگی روابط انسانی در نایت‌ساید به خوبی و حتی پیچیده‌تر از حد معمول به تصویر کشیده شده؛ از روابط کاری-عاشقانه-دوستانه‌ی جان با سوزی گرفته، تا دوستی عجیب غریب وی با ادی و پسر مرده و جولین. هر لحظه می‌توان انتظار داشت که یکی از این دوستان صمیمی در چرخشی ناگهانی به سبک بادهای روسری افکن معروف سوئیسی، تبدیل به دشمنی خونین شده و کمر به قتل جان ببندد. در واقع نویسنده می‌خواهد بگوید همه می‌توانند دوست یا دشمن تو باشند و این تنها بستگی به شرایط موجود دارد.

از جذاب‌ترین قسمت‌های داستان می‌توان به سفرهای زمانی جان در گذشته و آینده اشاره کرد که با این سفرها خواننده متوجه نکات بسیار جالبی در مورد شخصیت‌های کتاب می‌شود. این که چرا فلان دشمن از دیرباز قصد نابودی جان را داشته یا یک دوست از بدو تولد جان از وی محافظت کرده است، قسمتی از این مجموعه که جان و سوزی با خدای دریا (پوزیدون) در استخر ملاقات می‌کنند، قسمتی که جان با هویت مادرش آشنا می‌شود، قسمتی که گذشته‌ی کالکتور را نشان می‌دهد، آن بخش که جان با خدای جنگل دیدار می‌کند و بسیاری از بخش‌های جذاب دیگر در زمانی اتفاق می‌افتد که کارآگاه مجبور به جابه‌جایی در بعد زمان می‌شود.

یکی از پیام‌های نایت‌ساید که حتی دارن شان نیز در بعضی کتاب‌هایش به آن اشاره کرده، اهمیت خانه و خانواده است. هر دو نویسنده در کتاب‌هایشان تاکید دارند که حتی بدترین و بی‌رحم‌ترین هیولاها نیز مکانی دارند که پس از یک روز جنایت و کشتار و شکنجه، به آن محل رفته و از نظر روحی و جسمی به آرامش می‌رسند. و حتی لرد ولدمورت نیز از این قاعده مستثنا نبود و به دنبال این بود که پس از نابودی دشمنان به تنها محلی که آن را مانند خانه دوست داشت، یعنی هاگوارتز، رفته و آن جا اقامت دائمی داشته باشد.

تا این جا کوشیدیم یک دید کلی از نکات مثبت و جالب مجموعه‌ی نایت‌ساید ارائه دهیم. حال به نقاط ضعف این رمان رسیدیم. همان‌طور که اشاره شد، نایت‌ساید در بسیاری از موارد از تکراری شدن رنج می‌برد. خواندن این جمله که “و آسون‌ترین کار ممکن این بود که…” در تمام جلدها آن هم چند باره تبدیل به رنجی دائمی برای خواننده شده که نشان می‌دهد جان تیلور بزرگ در خط بعدی کلک دشمن فعلی را خواهد کند! آن دشمنی که ابتدای کتاب، جان تیلور از آن به شدت می‌ترسید و راهی برای شکست دادنش پیدا نمی‌کرد. حال، این که چگونه جان تیلور در انتهای کتاب یا فصل، توانسته بدون دستیابی به قدرت بیشتر یا دانستن حقایق بیشتردر مورد این دشمن، راهی برای نابود کردنش بیابد، بر ما پوشیده بوده است.

دیگر عیب سیمون آر گرین این است که اگر شما یک مجموعه از کتاب‌هایش را بخوانید، مانند این است که تمام آثارش را خوانده‌اید. بدون تردید اگر مجموعه‌ی دوم از این نویسنده را شروع کنید، بسیاری از مطالب و جملات برایتان تکراری خواهد بود و تنها اسم کتاب و شخصیت‌ها و مکان‌ها تفاوت کرده است.

و در نهایت به این نکته نیز می‌توان اشاره کرد که اکثر شوخی‌ها و طنز موجود در آثار آقای گرین، صرفاً برای مخاطب‌های انگلیسی زبان خنده‌دار هستند و برگرداندن این شوخی‌ها به زبان‌های دیگر، نظیر زبان پارسی، رگه‌های کمدی این شوخی‌ها را به شدت کمرنگ می‌کند.

در مجموع می‌توان گفت سری نایت‌ساید، از کتاب‌هایی متفاوت و جذاب تشکیل شده که خواندنش بر هر فانتزی‌خوانی واجب است.  نقاط ضعفش به هیچ عنوان مانع از لذت بردن خواننده نمی‌شود و قلم خاص سیمون آر گرین جذابیت خاصی به آن داده است. همچنین پایان خاص و زیبا در هر جلد و در نهایت در پایان مجموعه، باعث می‌شود که پس از تمام کردن هر جلد، به احترام نویسنده‌ی آن ایستاده و کلاه از سر برداریم.

منتظر نقدها و نقطه نظرات شما دوستان عزیز هستیم.